ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΑ ΝΕΦΗ
του Σταύρου Ντάφη
Παγκόσμια ημέρα Μετεωρολογίας 2017 και το θέμα που επέλεξε φέτος ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) έχει τίτλο: «Κατανοώντας τα νέφη». Τα νέφη παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του κλίματος μιας περιοχής και του πλανήτη γενικότερα, αποτελούν αναγνωριστικά σημάδια πρόκλησης έντονων καιρικών φαινομένων για την πρόγνωση των επόμενων ωρών και έχουν εμπνεύσει τον κόσμο της τέχνης, όπως ποιητές, μουσικούς και φωτογράφους.
Όλοι μας φέρνουμε στο μυαλό την κλιματική αλλαγή όταν αναφερόμαστε στον καιρό και το κλίμα, για αυτό και έχουμε αφιερώσει μία ημέρα του χρόνου σε αυτά τα θέματα, ώστε να ευαισθητοποιήσουμε την κοινή γνώμη. Είναι ευρέως γνωστό ότι ο πλανήτης μας θερμαίνεται ταχέως τις τελευταίες δεκαετίες και παρότι γνωρίζουμε ότι υπήρξαν στιγμές στην ιστορία με υψηλότερες θερμοκρασίες από ό,τι σήμερα, το κρίσιμο χαρακτηριστικό είναι η ραγδαία άνοδος της θερμοκρασίας που δεν μπορεί να εξηγηθεί αλλιώς πέρα από την αύξηση της συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα, του μεθανίου και άλλων ενώσεων στην ατμόσφαιρα (αέρια θερμοκηπίου).
Τα νέφη αποτελούνται κατά κύριο λόγο από νερό σε διάφορες καταστάσεις (υγρό, πάγος, σε υπέρτηξη) αλλά και από διάφορες χημικές ενώσεις που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα, με τις κύριες πηγές τους στο έδαφος της Γης και τη θάλασσα. Η άνοδος της θερμοκρασίας και η εκπομπή περαιτέρω ενώσεων στην ατμόσφαιρα, προκαλεί αλλαγές στην κλιματολογία των νεφών με τρόπο που δεν είναι ακόμη ασφαλής η πρόβλεψή του. Ναι μεν η κλιματική αλλαγή όπως την ξέρουμε μεταβάλλει τα νέφη, αλλά και τα νέφη μέσω ανάδρασης επηρεάζουν το κλίμα. Καταλαβαίνετε λοιπόν το σύστημα Γης – ατμόσφαιρας που μελετάμε είναι πολύ σύνθετο και έχουμε ακόμη πολλά να μάθουμε.
Το πιο δύσκολο έργο δεν είναι η μείωση των εκπομπών «αερίων του θερμοκηπίου», η οποία αποτελεί κυρίως πολιτική απόφαση, αλλά η μεταλαμπάδευση γνώσεων στις νέες γενιές για να μην επαναλάβουν τα ίδια λάθη. Πρέπει σαν κοινωνίες να αυξήσουμε τις γνώσεις των νέων ανθρώπων, μιας και η γνώση μας στα θέματα του κλίματος είναι σημαντική, και να προσπαθήσουμε να εφαρμόσουμε την πράσινη ανάπτυξη που μέχρι στιγμής παραμένει στα χαρτιά. Πρώτα από όλα πρέπει να έχουμε σαν γνώμονα την υγεία των ανθρώπων, περιορίζοντας την μόλυνση του περιβάλλοντος, όχι γενικά, αλλά ειδικά του περιβάλλοντος που δραστηριοποιούμαστε, για παράδειγμα στην πόλη μας.
Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (www.meteo.gr) ξεκίνησε το 2016 το πρόγραμμα εκπαίδευσης για μαθητές Γυμνασίου – Λυκείου «Περί Ανέμων και Υδάτων», σε μορφή σεμιναρίων, με κύριο μάθημα την μορφολογία των νεφών. Τα παιδιά μαθαίνουν ότι τα νέφη έχουν ονομασίες ανάλογα με το ύψος που δημιουργούνται, το σχήμα και το μέγεθός τους. Παράλληλα παίρνουν μια πρώτη ιδέα για τη συνεισφορά των νεφών στη μεταβολή του κλίματος του πλανήτη μας και ελπίζουμε οι αυριανοί επιστήμονες της χώρας μας να συνεχίσουν με ζήλο στην εξερεύνηση της φυσικής και χημείας των νεφών.
(άρθρο στο greenagenda.gr)