Ο Βόλος όπως και οι περισσότερες πόλεις της Ελλάδας αντιμετωπίζουν συχνά επεισόδια ρύπανσης λόγω του συνδυασμού της παρουσίας πολλών πηγών ρύπων και της τοπογραφίας που πολλές φορές ευνοεί τον εγκλωβισμό των ρύπων κοντά στις πηγές τους. Τα σοβαρά επεισόδια ρύπανσης όπως αυτό που συνέβη στον Βόλο το Σάββατο 26 Δεκεμβρίου 2020 οφείλονται επιπλέον στις επικρατούσες καιρικές συνθήκες, κυρίως στην απουσία συνοπτικού ανέμου και τη δημιουργία θερμοκρασιακής αναστροφής κοντά στο έδαφος.
Η θερμοκρασιακή αναστροφή είναι ένα συχνό φαινόμενο τους χειμερινούς μήνες και σχεδόν καθημερινό στις ηπειρωτικές περιοχές όταν τις βραδινές ώρες το έδαφος ψύχει τον υπερκείμενο αέρα πιο γρήγορα από τα ανώτερα στρώματα. Στη φωτογραφία που ακολουθεί το κείμενο διακρίνεται το ατμοσφαιρικό στρώμα στα πρώτα δεκάδες μέτρα από το έδαφος όπου έχουν εγκλωβιστεί οι ρύποι κάτω από ένα στρώμα αναστροφής. Η αναστροφή αυτή τη φορά δεν δημιουργήθηκε από ψύξη του εδάφους αλλά κυρίως από τη μεταφορά θερμών αερίων μαζών, γι’ αυτό και διατηρήθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Επιπρόσθετα, η υψηλή συννεφιά εμπόδισε την επαρκή θέρμανση του εδάφους ώστε να μειωθεί η ένταση της θερμοκρασιακής αναστροφής.
Ο συνδυασμός λοιπόν πολλών παραγόντων οδήγησε σε αυτό το επεισόδιο ατμοσφαιρικής ρύπανσης στον Βόλο. Η έλλειψη σοβαρής πολιτικής για τη μείωση της ρύπανσης στις πόλεις οδηγεί σε χρόνια προβλήματα υγείας των κατοίκων. Παράλληλα η αύξηση του πληθυσμού στις πόλεις και η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών επιδεινώνουν τα επεισόδια ρύπανσης καθώς οι μηχανές εσωτερικής καύσης (λέβητες θέρμανσης, οχήματα, βιομηχανία) πληθαίνουν και δεν συντηρούνται επαρκώς. Για να λύσουμε το πρόβλημα πρέπει αρχικά να το μελετήσουμε λεπτομερώς με πλήθος μετρητικών συστημάτων που αυτή τη στιγμή δεν έχουμε στη διάθεσή μας. Όταν καταλάβουμε πλήρως τις συνθήκες που οδηγούν στα επεισόδια ρύπανσης, θα μπορέσουμε με στοχευμένες ενέργειες να τα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά.
Σταύρος Ντάφης, Φυσικός-Μετεωρολόγος, Ph.D.